Kur'an Tercümesi Meselesi – Şeyhülislam Mustafa Sabri

Kur'an Tercümesi Meselesi – Şeyhülislam Mustafa Sabri 

Kur'an Tercümesi Meselesi – Şeyhülislam Mustafa Sabri; Cumhuriyet’in ilk yıllarında dinî yapının dönüştürülmesi adına atılan adımlar, yalnızca şekli ibadetleri değil, dinin asli kaynaklarını da hedef almıştır. Bu sürecin en çarpıcı örneklerinden biri ise Kur’an-ı Kerim’e yönelen müdahaledir. Kur'an Tercümesi Meselesi adlı bu eser, işte tam da bu tehlikeli gidişata karşı bir ilim ve iman manifestosudur. Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’nin kaleminden çıkan bu derinlikli kitap, yalnızca bir dönemin polemiklerine yanıt vermekle kalmaz; aynı zamanda Kur’an’ın lafzi ve manevî dokusuna dair tartışmalarda sarsılmaz bir referans olarak öne çıkar.

Eserin ana ekseninde, Kur’an-ı Kerim’in Arapça lafzının ilahi vahiy oluşu, dolayısıyla onun herhangi bir dile çevrilmesinin, asli metinle eşdeğer tutulamayacağı fikri yer alır. Sabri Efendi, bu görüşünü yalnızca bir inanç ifadesi olarak değil; mantıksal, kelamî ve fıkhî temeller üzerine inşa ederek savunur. Kitabın her satırında, hem İslam ilim geleneğine vakıf bir âlimin metotlu yaklaşımı hem de dinin tahrifine karşı duyduğu derin kaygı hissedilir. Türkçe ezan uygulamasının ardından gündeme gelen Kur’an’ın da Türkçeye çevrilerek okunması ve Arapça aslına yasak getirilmesi gibi planlar, Sabri Efendi’nin ifadesiyle dinin özüne yapılan bir darbedir.

Kur’an Tercümesi Meselesi, sadece Türkiye’de değil, aynı dönemde Mısır’da da yükselen modernist yaklaşımlara karşı yazılmış bir reddiye niteliği taşır. Mısır’daki reformist akımların, Kur’an’ı "çağdaş Arapçaya" uyarlama çabaları da aynı şekilde eleştirilmiş; kutsal metnin, beşerî bir yorumla eşdeğer gösterilemeyeceği açık ve kesin bir dille ortaya konmuştur. Sabri Efendi’nin tepkisi, ilmi zeminde sağlam, kelimeleri ise sarsıcıdır. O, Kur’an’ın yalnızca anlamıyla değil, lafzıyla da ibadet edildiğini, dolayısıyla lafzın korunmasının dini bir zorunluluk olduğunu savunur.

Bu eser, yalnızca bir dönemin entelektüel mücadelesini değil, aynı zamanda günümüzde de devam eden Kur’an’ı anlama ve yorumlama çabalarına karşı uyarı niteliğindedir. Müellifin üslubu, sade bir polemik metninden çok daha fazlasıdır; burada bir Osmanlı Şeyhülislamı'nın ilimle, izzetle ve imanla yoğrulmuş fikrî duruşu vardır. Kur’an Tercümesi Meselesi, bugün bile elden düşmemesi gereken, dikkatle okunması ve üzerinde düşünülmesi gereken bir eserdir.

Mustafa Sabri Efendi’nin bu hacmi küçük ama tesiri büyük kitabı, dinin lafzına ve ruhuna sahip çıkmanın ne anlama geldiğini anlamak isteyen herkes için kaynak niteliğindedir. Dinî metinlerin korunmasına dair meselelerde rehber olacak nitelikte bu eser, İslam düşüncesinin sahih çizgisini muhafaza etmek isteyenler için vazgeçilmezdir.